Pielęgnacja pomnika przyrody na starym cmentarzu – Kopanino, gm. Lubicz

Charakterystyka projektu:

Pomnik przyrody: 1
Zakres pielęgnacji: usunięcie posuszu, minimalne cięcia korekcyjne odciążające konary
Zakres pielęgnacji: instalacja 4 szt. wiązań elastycznych typu Cobra 8t
Prace wykonane przy użyciu podnośnika o wysokości max: 30 m
Czas trwania prac: 1 dzień

Potężny dąb szypułkowy - pomnik przyrody, rosnący na terenie starego, nieczynnego już ewangelickiego cmentarza w Kopaninie, założonego prawdopodobnie pod koniec XVIII wieku, powoli traci swoją żywotność. Trudno określić przyczyny tego stanu (zazwyczaj jest to zespół przyczyn), niemniej fakt, że rośnie w bezpośredniej bliskości drogi o dużym i stale rosnącym natężeniu ruchu obliguje Gminę Lubicz do okresowej kontroli jego stanu i reagowania w miarę potrzeb. Celem tych kontroli jest ograniczenie zagrożenia jakie drzewo stanowi dla osób przemieszczających się Aleją Dębów.

Ostatnie prace pielęgnacyjne wykonaliśmy na tym bardzo starym, ale nadal pięknym drzewie w 2013 roku. Polegały one głównie na odciążaniu konarów najdłuższych i najcięższych, w tym wyrastających tuż nad wspomnianą drogą oraz na usunięciu posuszu. Siedem lat później, w 2020 roku konieczne było powtórzenie prac, jednak z ich ukierunkowaniem już nie na same tylko cięcia, a na zabezpieczenie mechaniczne konarów najbardziej zagrażających bezpieczeństwu m. in. ruchu drogowego. Z tego względu wykonaliśmy cięcia korekcyjne, które ograniczone zostały do minimum – usunęliśmy posusz, odciążyliśmy same tylko końcówki konarów (bez usuwania konarów i gałęzi biologicznie czynnych), natomiast w koronie dębu założyliśmy cztery wiązania elastyczne typu Cobra o największej wytrzymałości (8 ton). Wiązania założone zostały głównie w celu zabezpieczenia przed ewentualnym rozłamaniem, wyłamaniem konarów i upadkiem na drogę.

Podstawowym zadaniem wiązań elastycznych zakładanych na drzewach jest mechaniczne zabezpieczenie przewodników, konarów i gałęzi przed nadmiernymi wychyleniami. Szczególnie silne wiatry, burze, ulewy, intensywne opady śniegu, mogą stanowić okoliczności, w trakcie których może zostać przekroczony punkt krytyczny odporności mechanicznej drzewa i następuje rozłamanie lub złamanie w koronie czy złamanie w odziomku. W najgorszym scenariuszu nawet wykrot / wywrot całego drzewa. Chcąc przeciwdziałać nagłym, gwałtownym i bardzo - zwłaszcza dla dużych, starych drzew - niekorzystnym czynnikom atmosferycznym zabezpiecza się potencjalnie najbardziej narażone na takie ryzyka części drzewa (głównie przewodniki oraz grube konary) przed nadmierną amplitudą wychyleń.

W ten sposób drzewo jest bardziej bezpieczne dla otoczenia. Z drugiej strony nie oznacza to niestety pełnej gwarancji bezpieczeństwa. Zawsze bowiem należy brać pod uwagę sytuacje nieprzewidziane, w których drzewo mimo cięć odciążających i ograniczających oraz zainstalowanych w koronie wiązań ulegnie uszkodzeniu.

W odniesieniu do tak starych, sędziwych pomników przyrody nie ma niestety realnych możliwości poprawienia ich stanu i kondycji biologicznej. Jedynymi działaniami mogą być działania zachowawcze, polegające na maksymalnie możliwym wydłużeniu wegetacji przy jednoczesnym ograniczaniu ryzyka wypadków w najbliższym otoczeniu drzewa. W tym celu prowadzi się minimalistyczne cięcia korekcyjne (minimalistyczne, ponieważ każde cięcie w koronie zakłóca bilans energetyczny drzewa i de facto je osłabia), usuwa się posusz oraz zabezpiecza przed potencjalnymi rozłamaniami i złamaniami.

Mimo wszystko jednak przebywając w pobliżu zarówno pomników przyrody jak i po prostu dużych drzew zawsze należy zachować szczególną ostrożność.

ARLAN Architekci Krajobrazu / ARLAN Landscape Architects / Pielęgnacja drzew / Usługi arborystyczne